Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) nedir, nasıl bulaşır? Sağlık Bakanlığı KKKA hastalığı belirtileri ve korunma prosedürleri

Sivas’ın Koyulhisar ilçesi Kalebaşı köyünde Süleyman ve Nilüfer Tütüncü çiftinin 1,5 yaşındaki bebekleri Metehan Tütüncü’ye 2 gün evvel kene yapıştı. Ailesi tarafından Reşadiye Devlet Hastanesi’ne götürülen Metehan bebek, buradan Tokat Devlet Hastanesi’ne sevk edildi. Hastanede KKKA hastalığı kuşkusuyla tedavi gören bebek, dün akşam tüm müdahaleye karşın kurtarılamadı. Keneden bulacak KKKA hastalığı ölümcül mü, tedavisi mi var mı merak ediliyor. Pekala, KKKA nedir, nasıl bulaşır? İşte, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi KKKA belirtileri ve tedavisi hakkında bilgiler…

KKKA nedir? İşte tarihçesi…

KKKA birinci olarak 12. yüzyılda Tacikistan’da tanımlanmıştır. Hastalık, keneler tarafından insanlara tutunmasını takiben idrarda, tükürükte, rektumda ve abdominal kavitede kan görülmesi ve bedende yaygın kanamalarla tanım edilmiştir. 1944-45 yıllarında Rusya’nın Kırım bölgesindeki Batı Kırım steplerinde çoğunlukla eser toplamaya yardım eden Sovyet askerleri ortasında görülmüştür. Hastalığa Kırım Hemorajik Ateşi ismi verilmiştir. 1956 yılında Zaire’de de ateşli bir hastadan Kongo virüsü tespit edilmiştir. 1969 ise Kongo virüs ve Kırım hemorajik ateşi virüslerinin tıpkı virüs olduğu belirlenmiş ve Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi olarak hastalık yine isimlendirilmiştir.

Hastalık ülkemizde birinci olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında kesin tanısı konmuştur. KKKA olayları, hastalığın esas bulaştırıcısı olan kenelerin etkinleştiği periyottan başlayarak ülkemizde bahar ve yaz aylarında görülmektedir. Hastalık ülkemizde bulaştırıcısı kene çeşidinin ömür alanlarıyla uyumlu bir biçimde görülmektedir. Birinci kere Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hadiseleri çoğunlukla İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde ağırlaşmaktadır.

KKKA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler tarafından taşınan Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs kümesine ilişkin bir virüsle oluşan ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır olaylarda kanama üzere bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) karakterli bir enfeksiyon hastalığıdır.

KKKA NASIL BULAŞIR?

Etken Bunyaviridae ailesinden Nairovirus kümesinden tek sarmallı RNA virüsü olan Crimean-Congo haemorrhagic fever virüsüdür. Hastalık ülkemizde esas hastalık etkenini taşıyan kenenin tutunması yahut bununla temas sonucunda bulaşmaktadır. Ülkemizde hastalığın bulaştırıcısı asıl kene tipi Hyalomma marginatum’dur. Bunun yanı sıra hastalık viremik periyottaki hayvanların yahut hasta bireylerin kan, doku, beden çıkartılarına korunmasız temas sonucunda da bulaşabilmektedir.

İnkübasyon müddeti kene tutunmasından sonra çoklukla 1-3 gün, en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, beden sıvısı ve başka dokularla temas sonrasında 5-6 gün; en fazla ise 13 gün olabilmektedir.

KKKA TEDAVİSİ VAR MI?

Hastalığın tedavisinin temelini dayanak tedavisi seçenekleri oluşturmaktadır. Bu gün için hastalıktan korunmaya yönelik aktifliği kanıtlanmış bir aşı yahut etkene spesifik bir ilaç bulunmamaktadır. Ülkemizde hastalığa karşı aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşinden korunmak için;

Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları üzere kene istikametinden riskli alanlara gidilirken, kenelerin bedene girmesini engellemek amacıyla mümkün olduğu kadar bedeni örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıyeten kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

Kene istikametinden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin ve çocuklarının bedeninde (kulak gerisi, koltuk altları, kasıklar ve diz ardı dâhil) kene olup olmadığını denetim etmeli, kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak kaidesiyle bedene tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir gereç ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır.

Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, beden sıvılarına yahut dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir.

Hastalığa yakalanan şahısların kan, beden sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden şahıslar gerekli korunma tedbirlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

Kene tutunan şahıslar, kendilerini 10 gün mühletle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma yahut ishal üzere belirtiler tarafından izlemeli ve bu belirtilerden bir yahut bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sıhhat kuruluşuna müracaat etmelidirler.

Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek bedene tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Bedene tutunan yahut hayvanların üzerinde bulunan keneler katiyen çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üzerine sigara basmak, kolonya, gaz yağı üzere unsurlar dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak beden içeriğini kan emdiği şahsa aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.