Konya Ovası çöküyor: Binlerce obruk geri döndürülemez durumda

Kontrolsüz yeraltı suyu kullanımı, kuraklık ve azalan yağışlar Konya Ovas’ını çökertiyor. Binlerce obruğun oluştuğu bölgede uzmanlar, “Artık geri dönüş yok” diyor.

Kurak ve yarı kurak iklim jenerasyonunda yer alan Türkiye’de global ısınma, iklim değişikliği, yağış rejiminin değişmesi kuraklık tehlikesini de beraberinde getirirken Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı’ndan Araştırma Vazifelisi Dr. Özge Can Ataş, yeraltı su kaynakları ve Konya Ovası’nda gerçekleşen obruklar hakkında bilgi verdi. İklim değişikliğinin tesirlerinden bir adedinin de kuraklık ve su kaynaklarına olan olumsuz tesirleri olduğuna dikkat çeken Ataş, iklim değişikliğine bağlı olarak yağış rejiminin değiştiğini bunun da yağış ölçülerinde azalmaya sebep olduğuna dikkat çekerek, “Yağış ve buharlaşma ortasındaki istikrar bozulduğu vakit tüm bu hidrolojik istikrarda bozuluyor. global iklim değişikliğine bağlı olarak bilhassa kar yağışlarının azalmasıyla bir arada, yüzey suyu ve yeraltı suyu kütlelerinin ölçüsünde azalmaya sebep olmuştur.” dedi.

Kurak periyoda girdik

“Yeraltı suları tükeniyor mu?” sorusunu yanıtlayan Ataş, Türkiye’deki yağışın yüzde 65’inin buharlaştığını ve geri kalan kısmının yüzeysel akışa geçtiğini, bir kısmının da yeraltını beslediğini belirterek, “Kar yağışı yeteri kadar yağarsa yüzey suları, yeraltı sularını besleyecek ve aşikâr bir vakit sonra yeraltı sistemleri yüzey sularını besleyecektir ve bu döngü devam edecektir. Bu türlü durumda çok büyük sorun yaşanmazken global ısınmaya bağlı sıcaklığın ve buharlaşmanın artması, yağışların azalmasıyla birlikte maalesef biz bu su kütlelerinin üzerindeki olumsuz durumu yaşıyor olacağız dedi. İklim krizinin sonuçlarından bir tanesi de buzulların erimesidir bu durum okyanus akıntılarının değişmesine sebep olmakla birlikte ana rüzgar taraflarını ve mevsimleri değiştirmektedir. Global manada iklimler değişiyor, ülkemizde olağan kaidelerde kış aylarında yağışlı olması gereken devirleri maalesef şu an da kurak geçiriyoruz. Sonuç olarak ülkemiz kurak bir periyoda girmiş durumda hasebiyle öncelikle global ısınmanın tesirlerini minimuma indirmek, iklim değişikliğini yavaşlatmak ve azaltmak ve buna yönelik önlemleri ve tedbirleri almak zorundayız.” diye konuştu.

Sanayinin artmasıyla kahırlar yaşayacağız

Türkiye’nin mevcut bir su potansiyeli olduğunu ve bu su potansiyelini aktif ve verimli halde kullanmak zorunda olduğumuza dikkat çeken Ataş, “Sürdürülebilir su idaresini uygulamamız gerekiyor. Şu an mevcut nüfusumuz 86 milyon ve 2050 yılında bu nüfusun 100 milyona ulaşacağı öngörülüyor. Ülkemizde, kişi başına düşen su ölçüsü bin 500 metreküp su iken nüfusun, endüstrideki su kullanımının ve ziraî sulamanın artmasına bağlı olarak kullanılacak su ölçüsü nispeten azalacağı için bu bahiste badireler yaşayacağız. Şu an mevcut su potansiyelimizin üzerinde bir su gerilimi mevcuttur.” biçiminde konuştu.

100’ün üzerinde yeraltı barajı üretimi devam ediyor. Bu amaçla

Türkiye’deki yüzey suyu rezervine katkı sağlaması hedefiyle 100’ün üzerinde yeraltı barajı üretimi devam ederken mevzuyla ilgili açıklama yapan Ataş, İklim değişikliği ile bir arada su kaynaklarımız azalıyor. Yağışların şiddetli sağanağa dönüşmesi ve kentleşme, yağışların yüzey barajlarında depolanma ölçüsünü azaltmaktadır. Ayrıyeten doğal ortamın kirlenmesi de pak suya erişimi zora sokmaktadır. Ortalama sıcaklıkların artması, buharlaşma, yerüstü barajların rezervuarındaki su kaybını hızlandırmaktadır “. İklim değişikline bağlı kuraklığında getireceği aksilikleri da düşünürsek tedbir almak ve mevcut suyumuza sahip çıkmak zorundayız. Devlet su işlerinin yeraltı su barajlarıyla ilgili çok aktif çalışmaları devam etmektedir. 100’ün üzerinde yeraltı su barajı bulunmaktadır. Buradaki emel akifer sistemlerindeki suyu yerin altında depolayarak bir baraj sisteminin oluşturulduğu mühendislik yapılarıdır ve gerekli görülen bölgelerde bu barajlardan ziraî sulama, içme ve kullanma suyu gayeli faydalanabiliyoruz. Ayrıyeten, yüzey suyu kütleleri üzerinde meydana gelen buharlaşmasının önüne geçmek ismine kimi tedbirlerde alabiliriz. Baraj, göl yüzeyi üzere yüzey suyu kütleleri üzerinde son vakitlerde kullanılan gölge topları bu gayeyle kullanılabilir. Gölge toplarını baraj yahut göl üzerine göndererek yüzeyde bir bariyer oluşturuyorsunuz ve suyun buharlaşmasına büyük ölçüde mahzur olabiliyorsunuz.” dedi.

Konya’daki obruklar geri döndürülemez

Konya Ovası’nda meydana gelen obrukların geri döndürülemeyeceğine dikkat çeken Özge Can Ataş, bundan sonrası için tedbir ve önlem alınmasını söyledi. Ataş, bu oluşumun en büyük sebeplerinden bir adedinin global ısınma, iklim değişikliği, iklim değişikliğine bağlı kuraklık ve yağış rejimindeki değişim olduğunu söylen Ataş, “Özellikle Konya Havzası’nın içinde bulunduğu İç Anadolu Bölgesi Türkiye’deki en az yağış alan bölgedir. Bununla bir arada tarımında ağır olarak yapıldığı bir bölgedir. Bilhassa 1930’lu yıllardan sonra tarımın ilerlemesiyle birlikte oradaki tarımla ilgilenenler, yeraltı suyunu epey ağır kullanmaya başlamışlardır. Şu anda mevcut 60 bine yakın ruhsatsız ve toplamda 90 bine yakın kuyu olduğu biliniyor ve buralardan yapılan çok ve denetimsiz yeraltı suyu çekimleri maalesef oradaki eriyebilir karbonatlı kayaçların litostatik basıncını bozmuş ve eriyebilir karbonatlı kayaçların çok su tüketimine bağlı olarak çökmesine ve binlere yakın obrukların oluşmasına sebep olmuştur. Maalesef şu anda obruklar geri döndürülemez ancak bundan sonrası için gerekli önlemler alınabilir.” biçiminde konuştu.

Kocaeli’de acil durum yeraltı sondajları var

Mevcut su potansiyeli kâfi görünse de çok göç alan bir bölge olduğu için Kocaeli’de su idaresinin faal yapılmasına dikkat çeken Ataş “Mevcut su kaynaklarımızı güzel müdafaamız gerekiyor. Yuvacık barajımız mevcuttur. 2006 ve 2016 yılında önemli kurak dönemi yaşadık. O periyotlarda İSU Genel Müdürlüğümüz süratli bir aksiyon alarak kuraklıkla çabada gerekli tedbirleri aldılar. Yuvacık barajı ve Sapanca Gölü ortasında bir terfi istasyonu oluşturularak bir çizgi çekilmiştir. Acil hareket planı oluşturularak Yuvacık Barajı susuz bırakılmadan bu sorun giderilmiştir. Bununla birlikte yaklaşık 100 tane acil durumda kullanılmak üzere bulunan yeraltı suyu sondajlarımız vardır. Kandıra’daki Namazgah barajımız vardır. Hatta Yalova’da bulanan Gökçe Barajı mecburî hallerde kullanılabilecek barajlardan bir adedidir. Karamürsel’de imali devam eden barajımız vardır. Sakarya ile ortak kullanılması hedeflenen Ballıkaya ve Akçay barajlarımız vardır. Kocaeli için önümüzdeki yıllarda İSU Genel Müdürlüğü’nün yapmış olduğu açıklamada 2040 yılına kadar bir su sorunu olmayacağı öngörülmektedir. Ancak mevcut su kaynaklarımızı korumak ve aktif formda yönetmek zorundayız.” dedi.

Araştırma Vazifelisi Dr. Özge Can Ataş, yaptığı açıklamada yabanî sulama formülünün bilhassa Türkiye’de çokça yapılan bir kusurlu sulama yolu olduğunu ve bu yolun toprak kalitesini bozmakla birlikte mevcut su potansiyelini olumsuz istikamette etkilediğini kelamlarına ekledi. – KOCAELİ

About The Author

admin

See author's posts